قصه محله ی جلفای اصفهان چیست ؟ نمیدانم تا چه حد اهل کشف کردن هستید و یا به چه دلیلی سفر می کنید اما اگر از آن دست مسافرانی هستید که به هر شهری که می رسند آن را زیر و رو می کنند تا به یک مقصد خاص و استثنایی برسند، این بار شما مخاطب ما هستید. مقصد این بارمان شهر اصفهان است. حتما می گویید باز هم یک مقصد تکراری!!! ولی مگر اصفهان تکراری می شود؟ با اینکه جاهای دیدنی اصفهان جاذبه های سراسر تاریخش هیچ گاه تکراری نمی شوند اما این بار از میدان نقش جهان گذشته و عازم یک مقصد خاص در یکی از محلات اصفهان هستیم. دنیایی نو که یادگاری از دوران کهن است و در درون شهر اصفهان مثل گاو پیشانی سفیدی است که برخی نادیده از کنارش رد می شوند بی آن که بدانند چند قدم آن طرف تر زیر پوست شهر دنیایی متفاوت در جریان است که بر روی نقشه جلفا، اصفهان را به هم وصله زده است. حتما می گویید پس این همه فاصله چه می شود.

تاریخچه محله جلفای اصفهان

نزدیک به ۴۰۰ سال قبل به دستور شاه عباس صفوی مردم یک شهر خانه و کاشانه خود را رها کرده و وارد شهر جلفا که هم‌اکنون در خاک آذربایجان قرار دارد، شدند. مردم این شهر که همگی ارامنه بودند، پاییز و زمستان سختی را در مسیر گذراندند، اما با آمدن فصل بهار راهی استان‌های اصفهان و چهار محال و بختیاری شدند. حدود ۳۰۰۰ خانوار از این گروه وارد شهر اصفهان شده و پادشاه برای ثابت کردن حسن‌نیت خود، زمین‌هایی را در حاشیه زاینده رود به آن‌ها هدیه کرد. این زمین‌ها هم‌اکنون به یک شهرک بسیار زیبا با معماری بی‌نظیر تبدیل شده و نام آن با توجه به مامن اصلی ارمنی‌ها، جلفای نو انتخاب شد.

به مرور زمان ارمنی‌های دیگر هم به این محله آمدند و خانه‌ها کاملا به شیوه آن‌ها ساخته شد. پس از ساخت خانه‌ها، نوبت به ساخت کلیساها رسید تا محله کاملا رنگ و بوی مسیحی بگیرد. محله جلفای اصفهان دارای یک خیابان طویل بوده که از غرب تا شرق کشیده شده است. خانواده سرشناس خواجه سرافرازیان در راس غربی این محله و خانواده معروف یمانیان هم در راس شرقی آن سکونت گزیدند، تا نام دروازه غربی سرافرازیان و دروازه شرقی مانیان بر سر زبان‌ها بیفتد.

جاهای دیدنی محله جلفا

کلیساهای جلفا

از آنجا که دین برای مردم ارامنه بسیار اهمیت دارد، کلیساها، اولین بناهایی بودند که پس از خانه‌ها در محله جلفای اصفهان ساخته شدند. در محله جلفای اصفهان ۱۱ کلیسای تاریخی و قدیمی وجود دارد که اولین و مهم‌ترین آن کلیسای وانک است و پس از آن کلیساهای بیت لحم و سرکیس هم ساخته شدند. طرح کلیساهای جلفای اصفهان برخلاف کلیساهایی که در اروپا مشاهده می‌شود، بسیار سنتی بوده و مصالح به کار رفته در آن خشت و خاک هستند تا بتوانند به گونه‌ای وجود خود را در استان اصفهان تثبیت کنند.

گنبد کلیساهای جلفا بسیار شبیه به مساجد اصفهان بوده و نقاشی‌های زیادی بر روی دیوار داخلی آن‌ها کشیده شده است. صدای ناقوس‌ها هر روز در یک زمان مشخصی به صدا در می‌آید و برای چند لحظه تمام محله را در سکوت فرا می‌‌گیرد که حال و هوای خاصی و متفاوتی را در شما ایجاد خواهد کرد. در ادامه به معرفی کلیساهای جلفا خواهیم پرداخت.

کلیسای وانک

کلیسای وانک را می‌توان یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین کلیساهای جلفا به حساب آورد که از آن با نام کلیسای جامع ارامنه اصفهان هم یاد می‌شود، البته ارمنی‌های ساکن اصفهان نام این کلیسا را آمنا پرکیچ به معنای کلیسای نجات دهنده مقدس گذاشته‌اند. مساحت این کلیسا در حدود ۸۷۳۱ مترمربع بوده که ۳,۸۵۷ مترمربع آن را ساختمان و بقیه آن را فضای سبز تشکیل می‌دهد. وانک یکی از کلیساهای تاریخی استان اصفهان است که در زمان شاه عباس دوم و بر اساس معماری کلیسای سنت استپانوس در جلفای آذربایجان ساخته شد. این کلیسا دارای گنبدی عظیم بوده و دیواره‌ها و طاق‌های بلندی دارد، همچنین نقاشی‌ها و طلاکاری سقف این بنا بسیار حیرت‌انگیز و مشهور است، تا اندازه‌ای که چشم همگان را به خود خیره می‌کند.

کلیسای مریم و هاکوپ

مجموعه کلیسای مریم و هاکوپ به دوران صفوی می‌ر‌سد و در محله نو جلفا اصفهان قرار گرفته است. هاکوپ یا یعقوب مقدس نام اولین و قدیمی‌ترین کلیسای محله جلفای اصفهان است که در تاریخ ۱۶۰۷ میلادی بنا نهاده شد، یعنی ارمنی‌ها به محض ورود به اصفهان این کلیسا را پایه‌گذاری کردند، اما وسعت آن کوچک بود و نمی‌توانست پاسخگوی نیاز همه ارمنی‌های ساکن باشد، به همین دلیل در سال ۱۶۱۳ میلادی، ساختمان کلیسای مریم مقدس را در اطراف این کلیسا ساختند که هم‌اکنون کلیسای هاکوپ در داخل کلیسای مریم مقدس قرار دارد. نقاشی‌ها و کاشی‌کاری‌های این کلیسا بسیار حیرت‌انگیز بوده و ذهن آدمی را بر چند دقیقه و یا چند ساعت مدهوش زیبایی‌های خود می‌سازد. این بنا در دوران صفویه توسط شخصی به نام آودیک باباکیان که یکی از تاجران این دوران است، ساخته شد.

خیابان‌های معروف جلفا

خیابان خاقانی را می‌توان یکی از خیابان‌های معروف محله جلفا دانست که گالری‌های هنری و مجتمع‌های تجاری پوشاک زیادی را در خود جای داده است. کوچه سنگ تراش‌ها که بسیار مشهور بوده و پاتوق بسیاری از ارمنی‌ها است، در این خیابان وجود دارد. این کوچه بسیار زیبا، کاملا سنگ فرش شده است و محلی بسیار دنج و آرام برای پیاده‌روی به شمار می‌رود. امنیت این محله آنقدر بالاست که می‌توانید در هر ساعتی از شبانه روز با آرامش خاطر در کوچه پس کوچه‌های آن قدم بزنید و چند ساعتی را در اروپا سیر کنید.

وجود نیمکت‌های چوبی در کوچه‌ها و در کنار خانه‌های تاریخی همانند هورانس و کافه‌های بی‌شمار به محله جلفا نفسی تازه بخشیده و درختان بلند چنار هم این محله را غرق در حس زندگی و شادابی کرده است. جالب است بدانید که کوچه سنگ‌تراش‌ها در خیابان خاقانی محله جلفا از نظر بسیاری از توریست‌ها و گردشگران، جذاب‌ترین و حیرت‌انگیزترین کوچه دنیا است.

جلفا همزمان با انتخاب اصفهان به پایتختی، ساخته شد و ارامنه هم اونجا کلی کلیسا و خونه ساختن. بعدا با مهاجرت ارامنه از اصفهان بیشتر این خونه ها خراب شدن . اما توی جلفای اصفهان هنوز هم خانه هائی هست که هنرمندا و استادکارای مشهور اونا رو ساختن، به همین دلیل می تونین کلی کوچه و گذر و خونه قدیمی توی جلفا پیدا کنین که دیدنی و تاریخی هستن که با قدم زدن تو این خیابونا شما احساس میکنین در جایی دیگه از این مرز و بوم راه می روین .

محله جلفای اصفهان شاید زیباترین و جالب‌ترین محله‌ای باشد که در عمرتان دیده‌اید، اما به نظر می‌رسد آنطور که باید به آن پرداخته نشده است، بنابراین در سفر خود به اصفهان حتما از این محله تماشایی و دوست‌داشتنی دیدن کنید تا خاطره‌ای به یاد ماندنی را برای خود و اعضای خانواده‌تان رقم بزنید.