مسجد جامع گرگان بیشتر گردشگران در شهری مثل گرگان به دنبال جاذبه های طبیعی اند؛ دریا، جنگل، آبشار و طبیعتی سرسبز که دست به دست هم یکی از زیباترین شهرهای ایران را شکل داده اند اما در کنار آثار طبیعی، این شهر جاذبه های تاریخی زیادی هم در خود جای داده است. یکی از برجسته ترین آثار تاریخی گرگان، مسجد جامع این شهر است، مسجدی کهن با معماری جذاب که از مهمترین آثار مذهبی این شهر به شمار می رود و در لیست آثار ملی ایران هم به ثبت رسیده است.

شماره تماس اجاره ویلا در گرگان 09114481870

مسجد جامع گرگان

مسجد جامع گرگان از بناهای دوره سلجوقی است که در بازار نعلبندان گرگان قرار دارد و به‌وسیله معماران ترکمن ساخته شده است. این مسجد از یک حیاط مرکزی به شکل چهار ایوانی و چهار شبستان تشکیل شده است که از تزیینات معماری خاص آن دوره نیز استفاده شده است. ترکیبی از آجر و کاشی، کاشی هفت‌رنگ و مناره آجری با خط‌های کوفی مربوط به عصر سلجوقی از تزئینات معماری هستند که در احداث مسجد جامع گرگان استفاده شده است.

بنای اصلی این مسجد به ویژه مناره قدیمی آن متعلق به دوره سلجوقیان است. این مسجد دارای یک حیاط مرکزی به فرم چهار ایوانی و چهار شبستان است و تزیینات معماری خاص آن متعلق به بازسازیهای دوران بعد میباشد.

نزدیکترین جاذبه های گردشگری به مسجد جامع گرگان

مجموعه کاخ آقا محمد خان قاجار ، امامزاده نور، بازار نعلبندان گرگان

معماری مسجد جامع گرگان

این که این مسجد تا به امروز پا برجا مانده به خاطر مرمت هایی است که بارها و بارها در دوره های مختلف تاریخی روی آن انجام شده است، چیزی که دست نوشته های ایوان غربی هم به خوبی آن را تایید می کنند. در این مسجد کاشی های هفت رنگ به همراه مناره آجری که روی آن ها با خط کوفی نوشته شده دست به دست هم داده اند تا یکی از زیباترین آثار تاریخی گرگان را شکل دهند. 

بدون شک یکی از جذاب ترین قسمت های این مسجد ۴ شبستان آن است که با تماشای تزئینات به کار رفته در آن ها هنر ناب معماری آن دوره در مقابل چشمانتان به نمایش در می آید. با رفتن به شبستان غربی نوشته های تاریخی زیادی می بینید که هر کدام از آن ها تاریخچه مسجد و یا دستورات حاکمان وقت را بیان می کنند.

قدیمی ترین سنگ نوشته ای که بر روی دیوار این ایوان قرار دارد به دوران قبل از صفویه برمی گردد. کافیست نگاهی به سنگ نوشته های دیوارهای غربی بیندازید تا غرق در معنویت و عرفان مسجد شوید.

مسجد جامع گرگان

تاریخچه مسجد جامع گرگان

این مسجد ۱۲۰۰ ساله بر روی مناره های خود کتیبه هایی دارد که به خط کوفی نوشته شده اند برای همین است که این مناره از برجسته ترین ویژگی این مسجد جامع به شمار می رود. مساجدی که در شمال ایران ساخته می شوند با توجه به رطوبت هوا، گلدسته های بلند و مناره های کوتاه دارند؛ مناره های بیشتر شهرهای شمالی با این روش ساخته می شوند و تفاوت های جزئی با هم دارند.

در اطراف این مسجد جامع در گذشته قبرستانی بزرگ وجود داشت که امروز بیشتر بخش های آن از بین رفته و فقط در حاشیه ی غربی و جنوبی مسجد قسمت کوچکی از آن به جای مانده است. این طور که معلوم است معماران ترکمنی این مسجد را ساخته اند اما اینکه مسجد به دستور چه کسی ساخته شده مشخص نیست. با نگاهی به کتاب تاریخ پنج هزار ساله گرگان و استرآباد به راحتی می شود فهمید که این مسجد به دست معماران ترکمن ساخته شده و ترکمن ها در تاریخ گرگان چه نقش پر رنگی داشته اند.

مشخصات مناره مسجد جامع گرگان

مناره مسجد جامع گرگان، از سطح زمین تا قسمت اتاقک ماذنه، دارای ارتفاع ‎ ۱۰متر و پهنای بخش بالایی مناره ‎ ۵۶۰سانتی‌متر است. همچنین ۴۷ پله راه ارتباطی اتاقک ماذنه است که به‌طور مارپیچ اطراف مناره قرار دارد.

حیاط مسجد شکل چهار ایوانی و مساحت ۱۰۰۰ مترمربع را دارد. سنگ فرمان‌هایی در ایوان غربی مسجد نصب شده که تعدادی از آن‌ها دستورهای حاکمان و پادشاهان زمان در رابطه با استرآباد است.

کهن‌ترین آن‌ها به جهان‌شاه آق قویونلو سال ۸۲۶ هجری قمری و آخرین تاریخ فرمان ۱۲۱۹ هجری قمری تعلق دارد. سنگی متعلق به دوران ابوالمظفر جهان‌شاه یکی دیگر از این کتیبه‌ها است و بر سنگ دیگر لقب‌های حاکم آن زمان ابوالغازی القاهر بهادر به سال ۹۶۲ هجری قمری کنده‌کاری شده است.

ویژگی منبر مسجد جامع گرگان

یکی دیگر از قسمت های باستانی مسجد ، منبر چوبی زیبا است که با گل و حدیث پیامبر حک شده است که به دوره تیموریان بر می گردد. که دو بار در سلسله صفویه و افشارید تعمیر شد. قطعه دیگر درب و قاب آن است که متعلق به امپراطوری تیموری است و در غرب ایوان قرار دارد.

منبری قدیمی و تاریخی دارای هشت پلکان و از جنس چوب و از نوع قالب و گره در این مسجد موجود است و به‌صورت منبت‌کاری با نقش‌های گل و بوته آراسته شده است. در دوازده قالب هشت ضلعی اسامی دوازده امام و علاوه بر آن نقش‌های اسلیمی بر بدنه طرف چپ این منبر چوبی نقش بسته است. این منبر در ایوان غربی محافظت می‌شود. خسارات و صدمه‌های زیادی به بدنه سمت راست چوب به‌خاطر مجاورت بدنه با دیوار و در اثر رطوبت و گذشت زمان وارد شده است.

به‌طور کلی منبر پوسیدگی‌ها و شکستگی زیادی را دیده است و اکنون در یک محفظه شیشه‌ای محافظت می‌شود. این منبر به تعمیر و نگهداری اصولی و علمی بیشتر نیاز دارد. سه کتیبه از زمان‌های تیموری و افشاری در منبر وجود دارد که به خط ثلث، نسخ و نستعلیق نوشته شده است.